İş Planı Nasıl Hazırlanır?

İş planı hazırlamak, kendi işini kurmak isteyen girişimcilerin iş kurma sürecinde ve sonrasında başarılı olmaları için olmazsa olmazlardandır.

Net ve ikna edici bir iş planı tanımlanan periyotlarda belirli amaçlarınızı gerçekleştirmeniz konusunda size rehberlik eder. Ayrıca iş kurmak için sermaye ihtiyaç duyuyorsanız bankalar da dahil tüm yatırımcıları, işletmenize yatırım yapmaları konusunda ikna etmenize yardımcı olacak bir belgedir. Bir sürü işletme türü olsa bile iş planının temelleri standarttır. Bu makale bu temelleri gösterecektir. Başarılı bir iş planı nasıl hazırlanır öğrenmek istiyorsanız yazımızı sonuna kadar okumanızı şiddetle tavsiye ediyoruz.

Pazarın analiz edilmesi

1 – Potansiyel pazarları analiz edin. Kimler ürünlerinizi veya hizmetlerinizi kullanır?  Bu sorunun cevabı sadece tahminlere dayanmaz. Bunun için doğru düzgün bir araştırma yapılması gerekir.

• Önce araştırmanızı yapın. Satmak istediğiniz ürünleriniz veya hizmetleriniz için uygun bir pazar var mı? Başlangıçta aileniz ve arkadaşlarınız gibi kişiler iyi bir başlangıç noktasıdır. Onlardan size karşı dürüst olmalarını isteyin.
• Hedef kitlenize karar vermek için ürünlerinizi veya hizmetlerinizi kullanacak insanların demografik özelliklerini yazın. Kaç yaşındalar? Nasıl geçiniyorlar? Hizmetlerinizi en çok kadınlar mı kullanır? Ürün veya hizmetiniz belli etnik veya ekonomik gruplarda ki insanlara çekici gelir mi? Sadece varlıklı insanlar mı ürün veya hizmetinizden faydalanabilir? İdeal müşterileriniz belli bir bölgede mi yaşıyor? Asıl pazarınızın demografik özellikleriyle ilgili bu sorulara cevap vermeniz ulaşmanız gereken insanların karakteristik özelliklerini tahmin etmenize yardımcı olur.
• Örneğin sabun satıyorsanız her kirli vücudun ürününüze ihtiyaç duyabileceğine inanabilirsiniz ancak başlangıç pazarı olarak bütün dünyayı hedef alamazsınız. Her ne kadar sabun gibi evrensel bir ürün tercih etseniz de sakız kokulu köpük banyosundan hoşlanan sekiz yaş altı çocuklar gibi daha küçük ve hedeflenmiş bir müşteri grubunu tercih etmeniz gerekir.

2 – Potansiyel pazarın büyüklüğünü tahmin edin. Demografik analiz tamamlandıktan sonra tahmin yapmak kolaylaşacaktır. Daha sonra rakamları araştırmanız gerekir: sekiz yaş altında kaç tane çocuk var? Aylık veya yıllık olarak ne kadar sabun kullanıyorlar? Potansiyel rakipleriniz ne kadar büyük? Ve bütün bu soruların yanıtlarını nereden bulacaksınız? Pazarı tanımlamak işe başlamak için en doğru noktadır.

Konuyu tüm detaylarıyla ele alın

1 – Kendinizi yatırımcıların yerine koyun. Ürün veya hizmetle ilgili güvenilir ve faydalı bilgiler almak istersiniz. Ürününüze bağlı olarak uzun ve zorlu araştırmalar yapmanız gerekir. Daha da önemlisi ürünle ilgili olumlu bilgiler, istatistikler ve grafikler bulursanız cesaretiniz artar. Potansiyel yatırımcı gerçek bir yatırımcıya dönüştüğünde sıkı çalışmanızın karşılığını alırsınız.

• Aynı şekilde fikirlerinizin tamamının veya bir kısmının pazarda olduğunu keşfederseniz de cesaretiniz kırılmasın. Bu gerçeği görmezlikten gelmeyin. Rakiplerinize göre daha iyi bir iş mi çıkarıyorsunuz veya daha iyi parçalar mı sunuyorsunuz? Birçok durumda pazarı daha iyi bilin ve rakiplerinizin yapmadığı değerler ekleyin.

2 – Rakiplerinizin iş planlarından faydalanın. Pazara başarılı bir şekilde nasıl nüfus edileceğini gösteren bir sürü iyi tanımlanmış ve başarılmış online iş planı arşivi vardır. Pazarı analiz etmek için zaman harcayın ve ürünlerinizi veya hizmetlerinizi nasıl farklılaştıracağınızı düşünün. Size rekabet avantajı sağlayacak konuları düşünün.

Planı yazmaya başlamadan önce altyapı oluşturun

1 – Firmanızı tanımlayın. Firmanızın neden var olduğundan tam olarak emin değilseniz iş planı da işe yaramaz. Diğerleri için ne yapacaksınız? Hangi ürünleri ve hizmetleri üretecek veya sağlayacaksınız?

• Firmanızın tatmin edeceği bütün ihtiyaçları yazın. Potansiyel yatırımcılar ürünlerinizin veya hizmetlerinizin pazarlanabilir olup olmadığını bilmek isterler. Bu nedenle işletmenizin yerine getirmesi gereken dış gerekliliklere konsantre olun.
• Ürününüz veya hizmetiniz insanlara hangi fırsatları sunuyor? Daha mı ucuz, daha mı güvenli veya daha mı verimli? Restoranınız insanların damak zevkine uygun yeni lezzetler mi sunacak? Yeni fare kapanınız insanların midesini bulandırmadan farelerin yakalanmasına mı yardımcı olacak?  Yeni sakız kokulu sabunlarınız çocukların gece banyolarında devrim mi yaratacak?

2 – Firmanızın sunacağı bütün faydaları düşünün. Hepsini yazın. Aklınıza kazıyın. Onlara inanın. Bu faydalar başlıca motivasyon kaynağı olacaktır ve ayrıca iş planınızı okuyanların saygı duymasını ve önem vermesini sağlayacaktır.

3 – Başarılı bir strateji seçin. Rekabet avantajı sağlayacak unsurları belirledikten sonra amaçlarınıza ulaşmanızı sağlayacak bir strateji seçmelisiniz. Ürünlerinizi veya hizmetlerinizi nasıl farklılaştıracaksınız? Milyonlarca işletme türü olsa da herhangi bir girişimi başarılı hale getirecek sadece birkaç tane temel strateji vardır. Etkili strateji seçmenin ilk adımı ürününüzün veya hizmetinizin rekabet avantajını tanımlamaktır.

• Ürününüz veya hizmetiniz daha mı iyi, daha mı ucuz, daha mı lezzetli yoksa daha mı kullanışlı?
• Firmanız rakiplerinize oranla nasıl daha dikkat çekici olabilir?  İşinizi veya sektörü neler sınırlandırıyor?
• Rekabet avantajınız rakip ürünlerde bulunmayan başka özelliklerde olabilir. Daha hızlı nakliye, düşük fiyat veya özenli satış personeli gibi üstün hizmet özellikleriniz olabilir. Bunlar hafife alınacak özellikler değildir.
• Ürün veya hizmetiniz kullanıcılara belli bir statü mü kazandırıyor? Müşteriler için daha karlı yada daha mı faydalı? Fare kapanınızın imalat masrafları çok yüksek olduğu ve tasarımı titanyum olduğu için ürününüzü üst pazarda konumlandırmak isteyebilirsiniz. Böylece fare kapanınızı sadece zengin insanlar alabilir. İşinizin başarılı olabilmesi için bir nedene ihtiyacınız vardır. Bu da ürününüzün yâda hizmetinizin rekabet üstünlüğüdür.

4 – Firmanızı tasarlayın. İşgücünü nasıl alacağınıza ve düzenleyeceğinize karar verin. Bu arada bu aşamaya gelirken olası iş konseptinizi de düşünmeniz gerekir. Şunu aklınızdan çıkarmayın başlangıç planları iş büyüdükçe kuşkusuz ki değişecektir. Personelin yönetilmesi veya müşteri taleplerinin karşılanması amacıyla yeni departmanlar kuracak yöneticiler almanız gerekecektir. Firmanın hedeflenen büyümesinden ve genişlemesinden iş planında bahsedilmelidir ancak önceliğimiz bu değildir. Şu anda kazanç sağlamanıza yardımcı olacak fon kaynaklarını sağlamak için yardım bulmanız gerekir.

• Yatırımcılar bu işi yapabileceğinizden emin olmak isterler. Deneyimli yöneticiler mi almanız gerekiyor? Daha önceden var olan personelinizle mi devam edecesiniz yoksa yeni bir kadro mu oluşturacaksınız? Ve bu olası personeli nereden bulacasınız?
• Yatırım yapacak kaynaklar ortaklarınızın sizinle çalışıp çalışmayacağını veya zorunluluklarının sadece finansal olup olmadığını da öğrenmek isterler. İş planınız da anahtar yönetim görevlerini ve rollerini anlatmalısınız. Başkanlık, başkan yardımcılığı, finans ve mali işler müdürlüğü ve departman müdürlükleri gibi pozisyonlar kimin kime rapor vereceğiyle birlikte tanımlanmalıdır.
• Firmanızı büyük ve mutlu bir aile gibi yönetmek isteyebilirsiniz ancak kuruluşların biçimsel yapılarının olması gerekir ve yatırımcılar bu konuların hepsini planda görmek isterler.

5 – Lider veya patron olarak rolünüzü düşünün. Sonuçta personel alacağınız ve iş gücünü organize edeceğiniz için arzularınızla yeteneklerinizi iyi bir patron olmak için birleştirmeniz gerekir. Daha önceden kendi işinizin patronu olmakla ilgili sorumluluklarınızı düşünmediyseniz artık bunun için ciddi ciddi düşünmenin zamanı gelmiştir. Nasıl bir lider olacaksınız?

6 – Firmanızın öncelikli ihtiyaçlarını tanımlayın. Başlamak için nelere ihtiyacınız var? İster 300 personeli olan bir şirketi alın isterseniz de evinizdeki telefona fazladan bir hat bağlayıp evden çalışın. Sonuçta ihtiyacınız olan malzemelerin listesini yapmanız gerekir. Bazı malzemeler beş yüz tane klasör ve geniş dolaplar gibi maddi olabilir. Bir ürün tasarlamak veya potansiyel müşterileri belirlemek için pazar araştırması yapmak gibi başka soyut gerekliliklerde olacaktır.

• Geri alınabilir dosyalama sistemi geliştirecek bir asistan veya bilgisayar sistemi kurması için bir danışman almanız gerekebilir. Bazı durumlarda sanal asistan kiralamak birini masaya oturtmaktan daha ekonomik olabilir.
• Diyelim ki evinizdeki bükülen ataçlardan ve kullanılmayan diş macunu tüplerinden bir fare kapanı prototipi yaptınız. Fare kapanınız ne kadar iyi olsa da bu modeli potansiyel yatırımcılara gösteremezsiniz. Fare kapanı tam olarak ne şekilde gözükmelidir? Ne tür malzemelere ihtiyacınız olacak? Orijinal bir diş macunu tüpü ve ataç geliştirmek için gerekli olan araştırma ve geliştirme çalışmaları için paraya ihtiyacınız var mı? Üretim tasarımlarını hazırlaması için bir mühendise ihtiyacınız var mı? Buluşunuzun patentini alacak mısınız?
• Daha sonra ödevinizi yapın. Bir emlakçıyı arayın ve çevrenizdeki kiralık yerleri araştırın. En pahalı ve en ucuz yerlerin konum ve metrekare göre çizelgesini yapın. Daha sonra ne kadarlık bir alana ihtiyacınızın olduğunu ve kira için ne kadar ödeyebileceğinizi belirleyin.
• İşlerinizin devam etmesi için gerekli olan soyut ve somut bütün kaynakların listesini yapın. İster ileri teknoloji bilgisayarlar alın ister masanıza bir telefon hattı bağlatın bütün bunların tahmini toplam fiyatı başlangıç masraflarınız olacaktır. Listenizdeki bir kalem aşırı pahalı geldiyse diğer alternatifleri araştırın. Ancak en iyisi her kalemin maliyetini gerçekçi bir şekilde tahmin etmektir. Böylece parasız kalmazsınız veya kredilerinizi ödeyebilirsiniz. Tahminler yaparken dürüst ve tutucu olun ancak iyimserde olmayı da unutmayın.
• Başlangıçta her şeyin en iyisinin olması gerekmez. Ofisinizin daha şık gözükmesini sağlayacak ve başlangıçta sizi zorlayacak pahalı aksesuarlardan feragat etmelisiniz. Makul ve ihtiyacınız olanları alın. Gösterişten uzak durun.

7 – Finansman kaynaklarını hedefleyin. Bankalar ve diğer finansman kaynakları iyi fikirleri olmayan insanlara borç para vermezler. Bankalar krediyi garanti altına almak için krediyi vermeden önce genellikle firmanın sermayesine, kapasitesine, teminatlarına, koşullarına ve karakterine bakarlar. Kaynak arayışına girmeden önce bütün bu gereklilikleri yerine getirmelisiniz.

• Finansmanı nereden bulacaksınız? İş konseptiniz şekillenmeye başladıysa en iyi finansman kaynaklarına odaklanmaya başlayabilirsiniz. İşletmenin büyüklüğü, içinde bulunulan sektör, yeni bir işletme kurup kurmadığınız veya var olan bir işletmeyi alıp almadığınız, teminatınızın olup olmadığı gibi meseleler hedef finansman kaynağı listesi hazırlarken dikkate almanız gerekenler arasındadır.
• Krediniz, kredi değerlendirmeniz ve iş geçmişiniz kredi başvurularında kilit faktörlerdir.
• Arkadaşlarınız, aileniz ve profesyonel temaslarınız gibi kişisel ağlarınızdan da yararlanarak paranızı arttırabilirsiniz.
• Yatırımcılarınız aileniz ve arkadaşlarınız olursa bu durumun ilişkilerinize nasıl etki edeceğini düşünmelisiniz. Evlerini tehlikeye atacak kadar size inanıyorlarsa bu cömertliği kabul ederken dikkatli olmanız gerektiğini aklınızdan çıkarmamalısınız. Belki de öncelikle kendinizi kanıtlamanız gerekiyor.
• İş planınızın potansiyel finansman kaynaklarını tanımlayan, yatırımcıların ihtiyaçlarını ve sorularını yanıtlayan aşamasını tamamladıktan sonra sıra geldi ihtiyacınız olan finansmanı alma olasılığını arttırmaya.

8 – Finansal verilerinizi açıklayın. Diğerlerini yatırım yapmaları için nasıl ikna edeceksiniz? Tam olarak ne istediğinizi anlatan ve hiçbir şeyi saklamadığınızı gösteren net, şeffaf ve gerçekçi finansal bilgileriniz olursa yatırımcıları ikna edebilirsiniz.

• Finansal verilerin ve tahminlerin doğruluğu konseptinize destek vermek isteyecek yatırımcıları, kredi kaynaklarını ve ortakları ikna etme aşamasında kritik öneme sahiptir.
• Bankalar ve diğer finansman kaynakları sizin tahminlerinizle piyasa ortalamalarını karşılaştıracaktır.
• Sizin rakamlarınızın piyasa ortalamalarına göre daha güvenilir olması gerekir. İş planınızdaki yoğun hesap miktarı belli ekipmanlara neden ihtiyacınızın olduğunu, gerekli yetenekleri veya zamanı, bunların maliyetlerini, ne zaman kara geçmeyi beklediğinizi ve yatırımcıların ne zaman geri dönüş alacağının anlatıldığı yerdir.
• Tahminler tutmadığında yatırımcıların güveni kaybolur ve daha fazla yatırım yapmak istemezler.
• Birçok durumda doğru planlama ve daha kesin tahminler yapmanız problemi tamamen ortadan kaldırır. İş planınız ihtiyacınız olan parayı, bu paraya ne zaman ihtiyacınızın olduğunu ve bu parayı yatırımcılara ne zaman geri ödeyeceğinizi net bir şekilde ifade etmelidir. Aynı zamanda ne tür bir finansmana ihtiyacınızın olduğunu da açıklamanız gerekir. İstediğiniz var olan bir işletmeyi almak mı? Yoksa halihazırda var olan işletmenizi genişlemek veya geliştirmek mi istiyorsanız? Daha önce neler yaptığınızı gösteren bir finansal özet hazırlamanız gerekir.

9 – Kendinizi en iyi şekilde tanıtın. Sizi eşsiz bir girişimci yapan yeteneklerinizi, deneyimlerinizi ve coşkunuzu gösterin. Unutmayın yatırımcılar fikirlere değil kişilere yatırım yapar. Potansiyel işinizin bir sürü rakibi olsa da planınızda gösterdiğiniz nitelikler ve vaatler yatırımcıları ikna etmenize yardımcı olacaktır.

• Planınızı sonuçlandıracak nitelikleriniz neler? Özgeçmişiniz planın arkasındaki ek bölümünde yer almalıdır.
• Özgeçmişiniz niteleyici becerilerinizin vurgulandığı yer olmalıdır. Yeni girişiminizle alakası yokmuş gibi gözüken deneyimlerinizi görmemezlikten gelmeyin. Örneğin pilotluk deneyiminizin olması bir ekibi güvenli bir şekilde nasıl yöneteceğinizi koordine edeceğinizi gösterebilir.
• Becerilerinizle övünmeniz kibirli olduğunuz anlamına gelmez.

Pazarlama ve satış

1 – Güçlü bir pazarlama planı hazırlayın. Girimciler özellikle de mucitler iş konseptlerinin muhteşem olduğunu ve ürün veya hizmetlerinin tanıtılmasının gereksiz olduğunu düşünürler. Plan hazırlayan girişimcilerin yaptığı en büyük hata müşterilere nasıl ulaşılacağı ve ürünlerin müşterilere nasıl sunulacağı bölümüdür. Potansiyel yatırımcılar, personel ve ortaklar fikriniz başarılı olana kadar ikna olmazlar. Pazarlama, ürünü veya hizmeti hedef pazarda nasıl konumlandıracağınızı ve olası müşterilerinizin firmanızdan nasıl haberdar olacağını tanımlar. Firmanızı konumlandırmanız demek tanımladığınız rekabet avantajlarına konsantre olmanız anlamına gelir: ürün veya hizmetiniz kendisini yüksek kalitesiyle mi,  devrimci özellikleriyle mi yoksa müşterileri memnun edecek marifetleriyle mi farklılaştıracak? Pazarlama rekabet avantajınıza odaklanmanıza yardımcı olur böylece sizde ürününüzü veya hizmetinizi konumlandırabilirsiniz. Aynı zamanda olası müşterilerinize nasıl ulaşacağınızı ve onlara ne söyleyeceğinizi de belirler. Doğru bir pazarlama kampanyanız olursa pazar payı elde edersiniz, gelir sağlarsınız ve finansal tahminlerinizi gerçeğe dönüştürürsünüz.

• Müşterilerinize nasıl ulaşacağınızı düşünün. Ürününüzü veya hizmetinizi satın almaları için ne söyleyip ikna edeceksiniz? Rakip ürün veya hizmetlere göre daha mı kullanışlı, daha mı hızlı yoksa daha mı değerli?
• Pazarlama müşterilere akıllıca hizmet etmelidir. Bir tüketiciyi asla aşağılamayın veya tüketicilerin daha fazla bilgi için araştırma yapmadıklarını düşünmeyin. Açık ve dürüst olun.

2 – Dinamik satış çabaları geliştirin. Satış kelimesi güncel müşterilerinizle kuracağınız bütün temasları kapsar. Az ve öz olursak iş planınızın bu kısmı ürün veya hizmetinizle müşterileri nasıl etkileyeceğinizden bahseder.

• Satış personelini nasıl eğiteceksiniz? Satış personelinizi bölümlere mi ayıracaksınız? Bir kısmı sakız kokulu banyo köpüklerini küçük ve bağımsız oyuncak dükkanlarına satarken bir kısmı da büyük üreticilerle ilişkiler geliştirmeye mi konsantre olacak?
• Ne tür reklam ve promosyon çalışmaları uygulayacaksınız? Örneğin iki alana bir bedava kampanyaları mı yapacaksınız?
• Satış faaliyetlerinizi planlarken bir takım soruları da yanıtlamanız gerekir. Kapı kapı dolaşarak eski iş yerinizdeki çalışma arkadaşlarınıza ve müşterilerinize sabununuzdan bahsetmeniz ne kadar etik? Firmanın ilk zamanlarında sadece siz mi satış yapacaksınız? Ne zaman satış personeli alacaksınız? Müşterilerinizi satış ekibinizin sizin kadar dikkatli olduklarına nasıl ikna edeceksiniz?
• Temel satış felsefeniz ne olacak? Birkaç müşteriyle uzun vadeli ilişkiler mi kuracaksınız yoksa bir sürü müşteriyle kısa vadeli ilişkiler mi kuracaksınız?
• Aynı zamanda satış personelinize nasıl ödeme yapacağınıza da karar vermeniz gerekiyor. Maaş artı komisyonla mı çalışacaklar? Satış personelini iyi satışlar yapmaları için nasıl motive edeceksiniz?

3 – Olası müşterileriniz için en ikna edici ürün veya hizmet kalitesini düşünün. Rekabet avantajınızı bilmeniz sadece dinamik satış çabaları geliştirmeniz için değil aynı zamanda verimli bir pazarlama planı geliştirmeniz için gereklidir.

• Satış personelinin müşterilerle konuşurken kullanabileceği ikna edici bir konuşma planlayın.

İş planı nasıl yazılır?

1 – İş planını yazmak için beklemede olan bütün bilgileri bir araya getirin. Zor olan araştırma kısmını tamamladınız, işinizin neyle alakalı olduğuna karar verdiniz, doğru bir şekilde hedeflediniz ve sattınız. Sıra geldi iş planını bir araya getirmeye.

2 – İş planının taslağını hazırlayın. İlk başta büyük harf kullanımı, noktalama işaretleri ve dilbilgisine takılmayın. Endişelenmeniz gereken tek şey fikirleri kağıda doğru bir şekilde aktarmak olmalıdır.

Etkili ve verimli bir iş planında olması gereken her şeyi yazın.

3 – İş planını düzenleyin. Bölüm başlıklarını yazın ve uygun bilgileri uygun başlıkların altına yerleştirin.

• Başlık sayfası
• İçindekiler bölümü
• İdari özet – son bölümde yazılmalıdır
• Genel firma tanıtımı
• Ürünler ve hizmetler
• Pazarlama planı
• Faaliyet planı
• Yönetim ve organizasyon
• Önemli kilometre taşları- firmanın bugüne kadar yaptığı en önemli etkinlikler
• İşletme yapısı ve sermaye değeri
• Finansal plan

4 – Hataları karşı iş planını yeniden kontrol edin. Planda düzeltmeler yapın. Bulduğunuz bütün hataları düzeltin. İyi yazılmış bir belge mantık hataları olan ve bir sürü yazım yanlışı olan bir belgeden her zaman daha iyidir. Yorumlarına önem verdiğiniz birinden planı okumasını ve değerlendirmesini rica edin.

İpuçları

Bilgi verirken alıntılar yapın. Bu sayede iş planına bütün istatistikleri desteklemiş olursunuz.

İş planınızı hazırlarken faydalanabileceğiniz bir sürü kaynak vardır. Kütüphaneler ve internet her zaman faydalı kaynaklardır. Üniversite yakınlarında oturuyorsanız bir profesörden randevu alabilirsiniz. Profesör faydalı bilgiler verebilir.

Uyarılar

Potansiyel yatırımcılara taslak halindeki iş planınızı göstermeyin. Ayrıca size tavsiyemiz iş planı tamamlandıktan sonra bütün planı vermek yerine idari özeti verin. Meşgul yatırımcıların 50 sayfa olan bütün planı incelemek için zamanları olmayabilir.

“İş kurmak istiyorum” diyen girişimciler için başarılı iş planı hazırlama tekniklerini ve efektif iş planı örneklerini araştırmaya devam edeceğiz.